توصيه های فني جهت افزايش عملکرد مزارع شبدر ­

آماده سازی­زمين: به خاطر ريزبودن بذرشبدرايراني، بسترکشت آن بايد نرم و مسطح وکاملا”آماده باشد تا امکان تماس بذر با خاک فراهم گردد.  شبدرايراني زمين های سنگين و مرطوب را­ترجيح ميدهدو درخاکهای قليايي با PH بيشتر از6  بهترين رشد را دارد. زمين مورد کشت را به عمق30 سانتيمتر شخم و ديسک زده  و تسطيح نمود.در زمين های کشت آبي نبايد شيب بيشتر از 1% باشد که آبياری و سبز مزرعه يکنواخت صورت گيرد .

مصرف علفکش قبل ازکاشت :در زمينهای دارای علفهای هرز زياد از طريق مبارزه مکانيکي، تناوب زراعي ومبارزه شيميايي دردفع آنهاکوشيد البته اين موضوع درمزارع توليد بذر اهميت بيشتری دارد.درصورت وجودعلف های هرز پهن برگ ونازک برگ قبل ازکشت از علفکش های اراديکان وترفلان به نسبت مساوی استفاده مي­شود . بهتراز قبل ازکاشت شبدر بايک تا دو آبياری نسبت به سبزعلف هرزاقدام وسپس برعليه علف های هرز سمپاشي را باعلفکش به  نمود.

تاريخ کاشت: شبدرايراني گياهي است يکساله وپائيزه که درزمستان رشداصلي آن بصورت رويشي وخوابيده درروی زمين است ودر بهار بصورت ايستاده رشد­مي­­کند.زمان کشت شبدرايراني درمناطق سردسير استان مانند سقز ،دهگلان وقروه دراوائل شهريور و مناطق معتدل سرد استان مثل سنندج ،مريوان وکامياران درنيمه دوم شهريورماه است .

تناوب زراعي : شبدر-   صيفي-  غلات درمنطقه متداول است.

عمق وروش­­کاشت:  باتوجه به ريز بودن بذرشبدر،عمق کاشت نبايد بيشتراز2-1 سانتيمترباشد.

 روش کاشت:1- روش دستپاش که دراين روش بعدازآماده کردن زمين وتسطيح آن،مزرعه به کرتها يي بابعاد مختلف تقسيم مي­­کنندسپس توسط کارگرماهربذوردرداخل کرتها برروی خاکهاپاشيده وبعدا”باهرس سبکي آنهارا­زيرخاک مي­کنند. گاهي کاشت درکلش غلات بطورمستقيم انجام شده وزمين راشخم نمي زنندفقط باعبورگله ياماله چوبي وياديسک سبک روی بذررامي پوشانند.

2- روش ميکانيزه: دراين روش کاشت باکمک ماشين های بذرکارهای دانه ريز مي­توان ­بطوريکنواخت درسطح مزرعه برروی رديف های کشت انجام شود. فاصله خطوط کاشت مناسب برای توليد علوفه 40-20 سانتيمتروبرای توليد بذر 50 سانتيمتراست.

مصرف­کودهای شيميايي:  ميزان كود مورد نياز در زراعت شبدر براساس آزمون خاك تعِِيين  مي گردد.  کود شيميايي فسفره، پتاسيمی و  برخي  از کودهای ريزمغذی قبل از کشت مصرف گردند. در صورتيکه علايم  ظاهری کمبود عناصر غذايي در مراحل بعدی رشد مشهود باشد با مشورت کارشناس تغذيه و انجام آزمون خاک و تجزيه برگ ميزان کود مورد نياز تعيين خواهد شد. با توجه به اينکه شبدر از خانواده لگومينوز بوده و قادر به تثبيت ازت هوا توسط باکتريهای موجود در گره های ريشه خود مي باشد لذا 25 کيلوگرم ازت خالص درهکتار به عنوان شروع کننده رشد قبل ازکاشت توصيه می شود.

ميزان ونوع بذرمصرفي وتراکم بوته: مقداربذرمصرفي  باتوجه به هدف کاشت ،نوع خاک،تاريخ کاشت ،نحوه تهيه بستربذروقوه ناميه متغيراست. ميزان بذرمصرفيبرای توليدعلوفه  15کيلوگرم مي­باشد.شبدر بومي يک چين ودوچين کردستان(بانه ،مريوان وکامياران ) درشرايط مطلوب مزرعه دارای 7-4 تن علوفه خشک درهکتاراست .

آبياری: شبدر نسبت به رطوبت خاک دراوائل کاشت خيلي حساس است و بهتراست درابتدای رشد فواصل آ بياری کوتاه باشد عملکرد و طول دوره رشدآن به شدت تحت تائيرآبياری قراردارد .بعدازهرچين برداری بايدآبياری انجام شود. دورآبياری بطورمتوسط هر7 روزيکبار  که بسته به بافت خاک و شرایط آب و هوايي محل کشت  دور آبياری قابل تغيير است.روش هايي که مي توان آبياری را انجام داد شامل:کرتي، نشتي است.

کنترل علفهای هرز: مبارزه مکانيکي:1- زدن کولتيواتوربين رديفهای شبدر. 2- وجين دستي،درمزارع توليد بذرشبدر دفع علفهای هرزاهميت دارد  .

کنترل آفات : ازمهمترين آفاتي که به شبدرحمله مي­کند وميزان محصول را کاهش مي­دهد مي­توان به شته ها ، سرخرطومي تخمدان شبدر وحلزون اشاره کرد .درصورت مشاهده با حشره کش نسبت به دفع آنها مبارزه نمود .

کنترل بيماری ها: ازبيماري های مهم شبدر دراستان  مي­توان به سفيدک دروغي شبدر، سفيدک حقيقي اشاره نمود.درصورت مشاهده چين دوم شبدرکه به بذرگيرای اختصاص  داده مي­شود با قارچکش مزرعه سمپاشي گردد .

زمان برداشت علوفه : بهترين زمان برداشت علوفه شبدرايراني ، مرحله 50-25 درصد گلدهي است. درشبدر نيز هم مانند يونجه نبايد درموقع برداشت علوفه آنرا کاملا”کف برکرد چون بر رشد مجدد آن لطمه واردميشود.اين مسئله درشبدرهای چندچين حائز اهميت است.

زمان برداشت بذر: چين دوم شبدربرای بذرگيری درنظرگرفته مي­شودوهنگامي  است که رشد رويشي گياه پايان يافته وبرگ ها وساقه ها کاملا” رسيده وبه رنگ زرد مايل به قهوه ای د رآمده باشد. اين زمان معمولا” مصادف با زردوقهوه ای شدن کپسول ها است که آبياری مزرعه قطع ودرزمان 50% قهوه ای شدن گل آذين های شبدر نسبت به برداشت اقدام مي­شود .عملکردبذردرشرايط مطلوب درتوده های شبدرايراني  450-300کيلوگرم بذر درهکتاراست.

روش برداشت: الف- برداشت علوفه  معمولا”سنتي، باداس شاميله انجام مي­گردد.درصورت وجود ماشين آلات برداشت به صورت مکانيزه امکان پذيراست .ب- برداشت بذر:  نيز به روش سنتي انجام شده معمولا”برداشت باداس شاميله بعمل آمده وسپس نسبت به کوبيدن آنها واستحصال بذر اقدام مي شود. بذر حاصله در گوني های مناسب برای خودمصرفي دراستان وهمچنين فروش کيسه گيری مي­گردد.